ಬೈಹುಲ್ಲು ಖಾದ್ರಿ

-ಅಕ್ಷಯರಾಮ ಕಾವಿನಮೂಲೆ

ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಕೊಂಡ ಶ್ರೀ ನರೇಂದ್ರ ರೈ ದೇರ್ಲ ಅವರ 'ಹಸಿರು ಕೃಷಿಯ ನಿಟ್ಟುಸಿರುಗಳು' ಪುಸ್ತಕದ ಪುಟಗಳನ್ನು ತಿರುವುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಮಾಡಾವು ಉಸ್ಮಾನ್ ಬ್ಯಾರಿಯ ಲಾರಿ ಬಗ್ಗೆ ಒಂದು ಲೇಖನ ಕಂಡಿತು. "ಅರೇ, ನಾವು ಸಣ್ಣದಿದ್ದಾಗ ಮನೆಗೆ ಬೈಹುಲ್ಲು ತರುತ್ತಿದ್ದ ಜನ ಅಲ್ವಾ ?" ಎಂದು ಅಪ್ಪನ ಹತ್ತಿರ ಹೇಳಿದಾಗ "ಹೌದು, ಆದರೆ ಉಸ್ಮಾನಿನ ಅಪ್ಪ ಖಾದ್ರಿಯ ಬಗ್ಗೆಯೂ ಬರೆಯಬೇಕಿತ್ತು, ಒಳ್ಳೆಯ ಮನುಷ್ಯ" ಎನ್ನುವ ಉದ್ಗಾರ ಬಂತು.

ಎರಡು ದಿನ ಕಳೆದು ಕೆಲಸದ ನಿಮಿತ್ತ ಮಂಗಳೂರಿಗೆ ಹೋಗಿ ವಾಪಸ್ಸು ಬರುವಾಗ ಮಾಡಾವಿನ ಬಳಿ ಖಾದ್ರಿಯ ನೆನಪಾಯಿತು. ಮುಸ್ಸಂಜೆ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಖಾದ್ರಿಯ ಮನೆಗೆ ಲಗ್ಗೆಯಿಟ್ಟೆವು. ಮನೆ ಬಾಗಿಲಲ್ಲಿ ಕಂಡ ಖಾದ್ರಿಯ ಮಗನಿಗೆ ಆಶ್ಚರ್ಯ. ಒಳ ಹೋಗಿ ಖಾದ್ರಿಯನ್ನು ಕರೆದ. ತೊಂಭತ್ತರ ಗಡಿ ದಾಟಿದ ಖಾದ್ರಿಗೆ ಕಿವಿ, ನೆನಪು ಸ್ವಲ್ಪ ದೂರವಾದರೂ ನಮ್ಮ ಅಲ್ಪ ಪ್ರಯತ್ನದಿಂದ ಹಳೆಯ ನೆನಪುಗಳು ಮತ್ತೆ ಹಸಿರಾದವು. ತನ್ನ ಬೈಹುಲ್ಲು ವ್ಯಾಪಾರ, ಕಷ್ಟಪಟ್ಟು ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಓದಿಸಿದ್ದು, ಕೃಷಿ ಭೂಮಿ ಖರೀದಿಸಿದ್ದು, ಬದುಕಿನ ಸಿಹಿ, ಕಹಿಯ ಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಂಡ ಖಾದ್ರಿ ಅಜ್ಜ ತನ್ನ ಇಳಿ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲೂ ಕೃಷಿಯ ಮೇಲಿನ ಮೋಹ ಕಳೆದುಕೊಂಡಂತೆ ಕಾಣಲಿಲ್ಲ !

"ತೋಟೊಗು ದಾಲಾ ಪಾಡಾಂತೆ ಮೂಜಿ ವರ್ಷೊ ಕರಿಂಡ್, ಪಾಡಿಯರ ದಾಲಾ ಇಜ್ಜಿ ಕಿದೆಟ್" ಖಾದ್ರಿ ಅಜ್ಜನ ಬೇಸರದ ಮಾತು! ಮೊದಲೆಲ್ಲಾ ಕೊಟ್ಟಿಗೆ ತುಂಬಾ ದನಗಳಿದ್ದವು. ಸಂಬಂಧಿಯೊಬ್ಬ ಬೆಣ್ಣೆ ಮಾತಲ್ಲಿ ಮರುಳು ಮಾಡಿ ರಾತ್ರೋರಾತ್ರಿ ಏಳೆಂಟು ಹಸುಗಳನ್ನು ಕಾಸರಗೋಡಿಗೆ ಮಾರಿಬಿಟ್ಟ. ತೋಟಕ್ಕೆ ಹಾಕಲು ಗೊಬ್ಬರ ಎಲ್ಲಿಂದ ಬರಬೇಕು? ಬದುಕಿನ ಮುಸ್ಸಂಜೆಯಲ್ಲಿರುವ ಖಾದ್ರಿ ಅಜ್ಜನಿಗೆ ತನ್ನೊಬ್ಬ ಮಗ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ತೀರಿಕೊಂಡಾಗ ಆದ ನೋವಿನಷ್ಟೇ ನೋವು ಈ ಗೋಗ್ರಹಣ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲೂ ಆಗಿದೆ. ಗೋವು, ಕೃಷಿಯತ್ತಣ ಸೆಳೆತ ಇಳಿ ವಯಸ್ಸಲ್ಲೂ ಉಳಿಸಿಕೊಂಡ ಖಾದ್ರಿಯ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಮನ ಬಾಗಿತು.

ತನ್ನ ವ್ಯಾಪಾರ, ವ್ಯವಹಾರದ ದಿನಗಳಲ್ಲೂ ಖಾದ್ರಿ ಸಾವ್ಕಾರರು ಯಾರಿಗೂ ಮೋಸ ಮಾಡಿದವರಲ್ಲ. ದಶಕಗಳ ಹಿಂದೆ ಬೆಳ್ಳಾರೆಯ ಆಸುಪಾಸಿನಲ್ಲಿ ಬೈಹುಲ್ಲು ವ್ಯಾಪಾರ. ಘಟ್ಟದ ಮೇಲಿಂದ ಲಾರಿಯಲ್ಲಿ ಹುಲ್ಲು ತಂದು ಮನೆ ಮನೆಗೆ ಸರಬರಾಜು. ಪ್ರತಿ ಮನೆಯಲ್ಲೂ ಕೊಟ್ಟಿಗೆ ತುಂಬಾ ಜಾನುವಾರು ಇದ್ದ ಕಾಲ ಅದು. ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಹತ್ತು ಹನ್ನೆರಡು ಲೋಡು ಹುಲ್ಲು ಬೇಕು. ಚೌಕುಳಿ ಮುಂಡು, ಬಿಳಿ ಅಂಗಿ, ಮುಂಡಾಸು ತೊಟ್ಟು ಬರುವ ಬೈಹುಲ್ಲು ಖಾದ್ರಿಚ್ಚ ಅಂಗಳದಲ್ಲಿ ಲಾರಿ ತಂದು ಬೈಹುಲ್ಲು ಇಳಿಸಲು ಶುರುಮಾಡಿದರೆ ಕಂತೆ ಎಷ್ಟಿದೆ ಎಂದು ಎಣಿಸಬೇಕಾಗಿಯೇ ಇಲ್ಲ! ಯಾವ ಧರ್ಮ, ಜಾತಿಯೇ ಆಗಿರಲಿ ಖಾದ್ರಿಚ್ಚನಿಗೆ ಆತ್ಮೀಯರಲ್ಲದವರಿಲ್ಲ.

ಎಂಟು ಮಕ್ಕಳ ಹೆತ್ತು ಹೊತ್ತರೂ ಕೊನೆಗಾಲದಲ್ಲಿ ಜೊತೆಗೊಬ್ಬ ಮಗ ಮಾತ್ರ ಇದ್ದಾನೆ. ಉಳಿದವರು ದೇಶ ವಿದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಹೊಟ್ಟೆಪಾಡಿಗಾಗಿ ದುಡಿಯುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ವರ್ಷ ತೊಂಬತ್ತು ಕಳೆದರೂ ಮನೆಯ ಕಾರ್ಬಾರು ಬಿಟ್ಟಿಲ್ಲ ! ಕಳೆದ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ಮೊದಲಿನ ವರೆಗೂ ಅಡಿಕೆಯ ವಹಿವಾಟು ತಾನೇ ನೋಡುತ್ತಿದ್ದರು. "ಆಂಡ್ ಬರ್ಪೊ ನಣೊರ ಪಾತೇರುಕೊ" ಎಂದು ಕೈಮುಗಿದು ಹೊರಡುವಾಗ ಎಂದೋ ಮನೆಗೆ ಬರುತ್ತಿದ್ದ ಆತ್ಮೀಯರೊಬ್ಬರ ಬಹು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಕಂಡಾಗ ಆಗುವ ತೃಪ್ತಿ ಮನದುಂಬಿತು. "ಎನನ್ ತೂಯೆರ ಈತ್ ದೂರ ಬತ್ತರತ್ತ ! ದೇವೆರೇ ಈರೆನ್ ಕಡ್ಪುಡ್ನೆ" ಎಂದು ಕೈಜೋಡಿಸಿದ ಖಾದ್ರಿಗೆ ನನ್ನ ಅಪ್ಪನ ಮುಖದಲ್ಲಿ ಗತಿಸಿದ ನನ್ನಜ್ಜ ಕಂಡರೋ ಅಥವಾ ನನ್ನಪ್ಪನನ್ನೇ ಅಜ್ಜ ಎಂದು ತಪ್ಪಾಗಿ ಭಾವಿಸಿ ಸ್ನೇಹಾಚಾರ ತೋರಿಸಿದರೋ, ಆ ಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಅರಿಯದೇ ಹೋಯಿತು. ಆದರೆ ಅಲ್ಲೊಂದು ಒಲುಮೆಯ ಅಲೆ ಅವ್ಯಕ್ತವಾಗಿ ಹರಿದದ್ದು ಮಾತ್ರ ಸತ್ಯ. ಕತ್ತಲಾದರೆ ಸಾಕು ದನ ಕದಿಯುವ, ದಿನ ಬೆಳಗಾದರೆ ಕೋಮುಗಲಭೆಗಳಾಗುವ ಇಂದಿನ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಖಾದ್ರಿಚ್ಚ ತುಂಬಾ ಪ್ರಸ್ತುತ ಎನಿಸುತ್ತಾರೆ. ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ನೆನಪಾಗುತ್ತಾರೆ.